De beweging van de reformatie ging tot omstreeks 1570 grotendeels aan de Liemers voorbij. In het Kleefse deel van de Liemers (het ambt Lymers) bleven de meeste gelovigen trouw aan de oude kerk en haar gebruiken. Slechts een enkeling sympathiseerde met wat de beweging van de refor-matie voorstond.

We gaan terug in de tijd. Boerderijen liggen verspreid over een woest landschap. Op de heuvel bij Elten staat een burcht, die je al van verre kon zien. Rond de heuvels van het Montferland wordt ijzer gesmolten. De heuvels zijn bijna kaal, omdat de bomen gebruikt worden voor de houtskool die hierbij nodig is. Zo ziet het Liemerse landschap er meer dan 1000 jaar geleden uit. Tot ongeveer het jaar 1000 heet deze streek Hamaland. Maar vredig was het er niet… Lees snel verder!

In het kader van het project Ruimte voor de rivier zijn sinds 2007 ingrepen gedaan in het Liemerse landschap.

De Liemers ligt aan de grens met Duitsland en kent veel smokkelverhalen. Vooral tijdens de Eerste Wereldoorlog werd er veel gesmokkeld. In Duitsland kwam een steeds groter tekort aan voedsel en spullen. Dat zorgde ervoor, dat er vanuit Nederland veel naar Duitsland werd gesmokkeld. Een wel heel bijzonder smokkelverhaal heeft te maken met… een paard! Lees snel verder.

De Middeleeuwen waren niet echt veilige tijden voor de mensen in de Liemers. In deze tijd ontstonden de eerste steden. Steden waren de plaatsen waar je je veilig kon voelen. Het waren ook de plaatsen van ambachten en handel. In 1379 kreeg de Liemers zijn eerste eigen stad. Rondom de Liemers ontstonden al vanaf het jaar 1200 steden. Welke dat waren? Dat lees je hier.

In de onveilige samenleving van de middeleeuwen waren steden vaak de plaatsen, waar men zich veiliger kon voelen. Het waren ook de centra van ambachten en handel. Vanaf 1200 ontstonden er steden in de regio rondom de Liemers. Maar het gebied moest lang op zijn eigen stad wachten.

Iedereen die met een boot vanuit Duitsland via de Rijn Nederland binnenkomt, wordt al zo’n 200 jaar getroffen door het beeld van de vele steenfabrieken langs de oevers van de rivier. Hun rokende schoorstenen waren gedurende lange tijd een bepalend beeld voor de Liemers.

Als je met een boot vanuit Duitsland over de Rijn Nederland binnenkomt, zie je veel steenfabrieken. Al ongeveer 200 jaar staan die langs de oevers van de rivier. Hun rokende schoorstenen waren heel lang een vertrouwd plaatje in de Liemers. Hoe was het om bij zo’n fabriek te werken? Lees het hier.

Door de grote landbouwcrisis van 1880 in West-Europa ging men kijken naar andere teelten en alternatieven. Al aan het einde van de negentiende eeuw waren er op landelijk niveau goede vooruitzichten voor de tuinbouw. Ook de exportkansen en de handel werden groter. Omstreeks 1900 was een derde van de Nederlandse tuinbouwproductie al bestemd voor de export. Tussen 1890 en 1914 stegen de prijzen van groenten, bloemen en andere tuinbouwproducten aanzienlijk sneller dan die van veeteelt-en akkerbouwproducten. In 1914 was al meer dan 10% van de agrarische beroepsbevolking in de tuinbouw werkzaam. Hierdoor ontstond ook behoefte aan onderwijs op dit gebied. De rooms-katholieke Land- en Tuinbouwschool in Didam nam hier een belangrijke plaats in.

De Liemers staat onder andere bekend om de vele tuinbouwbedrijven. Er was zelfs een groente- en fruitveiling in Zevenaar die bijna 70 jaar in werking was. Ook hadden we in de Liemers een eigen land- en tuinbouwschool. Hoe kwamen al die tuinderijen hier terecht? En wat leerden ze op die school? Lees snel verder.

Bijna alle gewesten in het tegenwoordige Nederland zijn ontstaan rond het jaar 900 of zelfs al eerder. Dat geldt niet voor de beide graafschappen/hertogdommen die de geschiedenis van de Liemers bepaalden. Gelre en Kleef waren laatkomers.

Heel vroeger maakte bijna niemand zich druk om van wie een stuk grond was. Er woonden maar weinig mensen. En die gebruikten alleen wat ze zelf nodig hadden. De rest was zogenaamde woeste grond. Maar de situatie werd anders toen mensen landbouw gingen beoefenen. Hoe ging dat in de Liemers? Hieronder vertellen we er meer over.

In de zestiende eeuw wilden sommige mensen niet langer vastzitten aan het katholieke geloof met de regels, angsten en bijgeloof die daarbij hoorden. Ze verlangden naar een nieuw begin. Ze wilden terug naar hoe het geloof ooit was begonnen volgens de Bijbel. Hoe ging dat hier in de Liemers?

In de zestiende eeuw kregen de joden in Duitsland te maken met sterk anti-joodse uitingen. Ze voelden zich terecht bedreigd. Veel joden verhuisden naar de Nederlanden. Een klein aantal vestigde zich in de Liemers. De hertogen van Kleef boden hen enige bescherming, zij het tegen betaling.

Hertog Johan Willem van Kleef was de baas van het graafschap Kleef, waar een groot deel van de Liemers onder viel. Toen hij in 1609 overleed, had hij geen kinderen. Zijn dood betekende het einde van de hertogelijke familie. Er was in die tijd veel onenigheid over het geloof en verschillende mensen vonden dat zíj recht hadden op de erfenis. Wie zou zijn rijke land erven? Lees het hier.

Veel plaatsen in de Liemers werden al sinds de laat-Romeinse tijd bewoond. Maar wanneer werd er voor het eerst gesproken en geschreven over de Liemers? De oudste bekende vermelding staat in een akte uit 838. De voorganger van de naam Liemers wordt daarin genoemd. Er wordt gesproken van Pagus Leomerike. In deze bron uit de negende eeuw lezen we ook de eerste vermeldingen van een aantal andere plaatsen in de Liemers.

Het landschap van de Liemers is gevormd door gletsjers en rivieren. Heel vroeger liepen hier zelfs mammoeten rond! Hoe zag onze omgeving er in de ijstijd uit en hoe is die veranderd? Lees meer over het ontstaan van het landschap in en rond de Liemers.

West Europa werd eind jaren zeventig van de negentiende eeuw overspoeld door goedkope landbouwproducten uit onder meer Amerika en Rusland. Hierdoor daalden de landbouwprijzen scherp en ontstond de bekende ‘landbouwcrisis’ in de jaren 1880 – 1895. Er moest naar andere mogelijkheden worden gezocht. Voor de boeren op de zandgronden werd het houden van vee een goed alternatief. De uitbreiding van de veehouderij betekende een toename van de melkproductie. De verwerking ervan, oorspronkelijk op de boerderij, werd al vrij spoedig overgenomen door de vele opgerichte zuivelfabrieken. De zuivelindustrie, zoals we die thans kennen, heeft zich geworteld in deze periode. Verder groeide door de landbouwcrisis het besef dat meer moest worden gedaan voor alle boeren, zowel materieel als immaterieel.

Rond 1880 kwamen er steeds meer goedkope landbouwproducten uit Amerika en Rusland. Hierdoor daalden ook bij ons de landbouwprijzen flink. Er kwam een landbouwcrisis in de jaren 1880 – 1895. Mensen zochten naar andere mogelijkheden om geld te verdienen. Ze stapten bijvoorbeeld over op het houden van vee. Ook gingen de boeren meer samenwerken. Wat gebeurde er hier in de Liemers?