Schutterijen

Schutterijverening St. Anna te Oud-Zevenaar

Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw werden verscheidene schutterijen opgericht. Deze stonden in nauwe relatie tot de Rooms Katholieke Kerk. Ze hadden vooral een sociale en culturele functie.

De schutterijen hebben oude tradities. Deze proberen ze in stand te houden en waar mogelijk en zinvol af te stemmen op het heden. Het doel van schutterijen veranderde in de loop van de tijd. Zo was het doel van Onderling Genoegen Duiven in 1904 ‘het geven van feestelijkheden tot veredeling van de genoegens der kermis te Duiven.’ De schutterij probeerde dit doel te bereiken, ‘onder meer door vogelschieten, of het houden van schuttersfeesten, het hebben van toneel, muziek- of dergelijke uitvoeringen en het verschaffen van vermakelijkheden.’

Vertaling van de oude leuze

In 1979 stelde de schutterij zich tot doel ‘verdeling van het kermisvermaak en het in goede banen leiden van andere feestelijkheden.’ Ze probeerde dit doel te bereiken door ‘het houden van schuttersfeesten ter gelegenheid van de jaarlijkse kermis en door het medewerken aan de viering van feestelijkheden.’ Nu is het oogmerk van de vereniging de oude leuze ‘broederschap, trouw en dienstbaarheid’ te vertalen in ‘betrokkenheid, respect en sociale verbondenheid.’

Eenheid en saamhorigheid

Schutterij St. Antonius te Nieuw-Dijk ziet het als haar doel om het jaarlijkse schuttersfeest op gezellige en gepaste wijze te vieren. Ze probeert dit te doen ‘door eenheid een saamhorigheid aan te kweken tussen de leden onderling middels het organiseren van schietwedstrijden, optochten, het bevorderen van de muziekbeoefening, het houden van repetities, het organiseren en bezoeken van concoursen en de gelegenheid geven tot dansen en andere gepaste vermakelijkheden in de ruimste zin genomen.’

Van fietsclub en oranjecomité naar schutterij

De Eendracht Wehl was oorspronkelijk (1901) een fietsclub en veranderde in de loop van de jaren in een schutterij. Deze is nu als drumfanfare actief bij diverse evenementen zoals Koningsdag, de intocht van de avondvierdaagse, de processie en regionale schuttersconcoursen. Jaarlijks houdt ze een schuttersfeest waarop leden door middel van het zogenaamde vogelschieten strijden om de titel van koning/koningin. De Eendracht Nieuw-Wehl is in 1948 ontstaan uit het bestaande Oranjecomité. Toenmalig pastoor van Ooijen was daar niet zo gelukkig mee. Op zijn initiatief werd als tegenhanger van De Eendracht schutterij Juliana opgericht. Jarenlang bestond er rivaliteit tussen beide schutterijen. Van Juliana is nu nog een schietvereniging over.

Schuttersmuseum

Didam staat bekend als schuttersplaats en telt zeven schutterijen en schuttersgilden, die alle in juli of augustus een schuttersfeest vieren in hun eigen dorp of buurtschap. In 1990 richtten ze een eigen museum op. In 1996 werd met steun van de Gelderse Federatie van Schuttersgilden St. Hubertus dit Didams museum omgezet in het Gelders Schuttersmuseum. Het Gelders Schuttersmuseum werkt nauw samen met het Liemers Museum in Zevenaar.

Hier vind je een overzicht van schutterijen in de Liemers en hun oprichting. 

Leen den Besten

Literatuur

Beek, Karl van, Schutterijen in Didam van 1420 tot 1897, Didam, 1999.
Beek, Karl van, Schutterijen. Een korte beschrijving, Didam: Gelders Schuttersmuseum, 2004.
Buiting, Eddy., Daar komen de schutters, Didam: Schutterskring Didam, 1998.
Dalen, A.G. van, Onze Schutterij. 30 jaar gildewezen in Gelderland, 1947-1977, Huissen: Stichting Kontakt van Gelderse schuttersgilden, 1977.
Goossen, Theo, ‘De schutterij’, in: A.J.M. Akkermans, M.A.M. van den Heuvel en G.J.H. Krosenbrink, red.,.Zevenaar stad in de Liemers, Zutphen: Uitgeverij Walburg Pers B.V., 1986.
Goosen, Theo., Schuttersvereniging St. Anna Oud- Zevenaar, 1873-1998, Zevenaar: Cultuurhistorische Vereniging Zevenaar, 1998.
Goossen, Theo, Voor u staat aangetreden het schuttersgilde St. Jan van Babberich, Zevenaar: Cultuurhistorische Vereniging Zevenaar, 2004.
Goossen, Theo J.G & Rien van den Heuvel, Sint Andreas ’t Grieth-Zevenaar 1906-2006, Zevenaar, MAW, 2006.
Hendriks, Ab, Landjuweel 2002, Zevenaar, 2002.
Visscher, H.J.J.D., Gilde Sint Jan Babberich, Nijmegen: Thoben Offset, 1984.