Zwijgen
“Over de oorlog, of de betekenis van 4 en 5 mei werd bij ons thuis eigenlijk niet gepraat. Alle oorlogsfilms, die dan op de televisie te zien zijn, werden direct afgezet. Daar kon mijn vader echt niet naar kijken. Wij vierden ook nooit bevrijdingsdag. Voor mijn vader was het namelijk geen bevrijding. Ik probeer mijn kinderen wel door te geven wat er toentertijd is gebeurd, wat de dodenherdenking en de bevrijding inhouden. Zij begrijpen wel dat 5 mei geen feest is voor hun opa. Wanneer je in een oorlog mensen verliest, zal de bevrijding altijd een nare nasmaak hebben, denk ik.
Verdriet
Ik heb weleens naar de verhalen gevraagd. Het antwoord bleef heel feitelijk: er was een bombardement en daarbij ben ik mijn moeder en zusjes verloren. Wat mijn vader daarbij voelde of dacht, dat vertelde hij nooit. Hij heeft het er altijd erg moeilijk mee gehad dat hij zijn moeder op zo’n jonge leeftijd heeft verloren. Dat verdriet heeft hij in een hoekje gestopt en nooit met ons gedeeld, voor zover ik me kan herinneren. Vandaar dat ik daar heel weinig over weet. Hij kon er gewoon niet over praten en voor mij is het een gewoonte geworden om daar niet naar te vragen. Het zou mij niets verbazen als mijn moeder wel weet heeft van zijn grote verdriet. Zij heeft mijn vader een stukje moederliefde kunnen geven, dat hij nooit heeft gekend.
Gezelligheid
Na de oorlog is mijn vader naar een kostschool gegaan en daardoor moest hij ook zijn vader missen. Dit gemis, van een gezinsleven, heeft hij in onze opvoeding geprobeerd te compenseren en dat heeft hij heel goed gedaan. Hij wilde de opvoeding van zijn kinderen echt anders doen. Wij zijn een hele hechte familie en hebben weinig woorden nodig om elkaar te begrijpen. Mijn vader had een eigen zaak, maar maakte op zondag altijd tijd voor ons vrij om leuke dingen te gaan doen. Gezellig samen zijn stond hoog in het vaandel. Dat is nu nog steeds: Sinterklaas en Kerst wordt altijd bij mijn ouders gevierd.
Oorlogsverhalen
Op school was er een meester Van Riel. Hij kon prachtig vertellen, ook over de oorlog. Dat vond ik erg interessant. Als ik dan thuiskwam uit school, werd er naar mij geluisterd. Vooral door mijn moeder, want zij was altijd thuis als ik uit school kwam. Ik had verder geen extra interesse in de oorlog. Ik denk dat ik geen interesse kon en wilde tonen, juist omdat er nooit bij ons over gepraat werd. Op deze manier was ik loyaal aan mijn vader.
Troost
Ik ben blij met deze interviews. Ik heb gemerkt dat mijn vader, door het interview te geven, heel iets opener is geworden. Hij heeft mij zijn interview laten lezen en hij weet ook van mijn interview. Ik heb het idee dat het een positieve invloed op zijn gevoel heeft. Misschien heeft het hem zelfs wat troost gebracht. Voor mij is er in ieder geval een opening ontstaan om erover te praten. Dat vind ik erg fijn.”
Verwante verhalen
Hoe was mijn leven geweest als dit niet was gebeurd?
