Het Liemerse landschap na de Tweede Wereldoorlog
Sinds de Tweede Wereldoorlog is het landschap van de Liemers enorm veranderd. Wat is er precies veranderd? En welk effect had dat op het gebied van bereikbaarheid, landbouw en toerisme. Meer over de veranderingen direct na de oorlog en korter geleden? Lees het hier.
Het Marshallplan
Na de oorlog waren grote delen van Nederland verwoest. Bruggen waren kapot, havens geblokkeerd en rivieren, kanalen, en spoorwegen waren op veel plaatsen onbruikbaar. De strenge winter van 1944/45 en de zware voertuigen van het leger hadden de wegen totaal vernield.
Met het Marshallplan gaven de Amerikanen hulp aan Europa. Europese landen kregen geld om hun land weer op te bouwen. Sommige mensen waren wel bang dat de Amerikanen zich met te veel dingen zouden gaan bemoeien. Toch werd het verlangen naar meer werk, betere wegen, en grotere bedrijven steeds sterker. De bevolking accepteerde de plannen daarom wel.
Aanleg van de A12
Het Marshallplan zorgde voor grote veranderingen. Mensen keken met verbazing naar hoe snel kapotte bruggen en wegen werden gerepareerd. Er werd snel gewerkt, maar het kostte toch jaren om alles weer op te bouwen.
Op 18 april 1961 werd er één dubbele rijbaan aangelegd tot de Duitse grens. Een jaar later volgde de tweede dubbele rijbaan. Dit was het begin van wat later de A12 werd. Ook kwam er bij de grens met Duitsland een douanecomplex.
Andere nieuwe wegen
Na de oorlog werden overal wegen verbeterd, zoals de weg tussen Wehl en Didam. Ook werden nieuwe wegen aangelegd om de dorpen beter bereikbaar te maken, zoals de latere ‘rotondeweg’ tussen die twee plaatsen. Of de weg van Angerlo naar Doesburg en Westervoort. Mensen hoefden nu niet meer de smalle kronkelweg over de dijken te nemen. Ook kwam er in 1973 een weg van Doetinchem naar de A12. Het was een grote verbetering voor de Liemers en de Achterhoek, wat verkeer betreft.
Grond ruilen
Ook de landbouwgrond werd opnieuw ingedeeld. Veel boeren hadden op verschillende plekken kleine lapjes grond. De landbouwgrond was dus erg versnipperd. Door land te ruilen, werden de akkers en weiden van de boeren groter en lagen ze dichter bij elkaar. Dit zorgde ervoor dat ze minder ver hoefden te rijden om hun land te bewerken. Ook werden de kosten voor het onderhoud van sloten en hekken lager. Dit ruilen van grond noem je ruilverkaveling. Het idee achter ruilverkaveling is dat iedereen er beter van wordt
Ruilverkaveling maakte het werk voor boeren moderner. Want er was nog een voordeel. De boeren konden nu het water in het gebied beter beheren en controleren. Zo konden ze overstromingen beter voorkomen en zorgen voor voldoende water voor de landbouw.
Dit verbeterde de landbouw, maar zorgde er ook voor dat karakteristieke heggen en sloten verdwenen.
Meer toerisme in de Liemers
Bij grote rivieren zoals de Rijn, Gelderse IJssel en Oude IJssel ontstonden waterplassen door zand- en grindwinning. Deze werden omgevormd tot recreatiegebieden met stranden en campings. Dat betekende meer toerisme in de Liemers. Er komen met name veel Duitse toeristen. Voor de inwoners zelf zijn er veel fietspaden aangelegd en verbeterd, wat ook goed is voor het toerisme binnen de regio.
De Betuweroute en A15
De Betuweroute is een 160 kilometer lange spoorlijn voor goederenvervoer die dwars door de Liemers loopt. Deze spoorlijn loopt van de Rotterdam naar Duitsland. De lijn werd in 2007 in gebruik genomen en wordt beheerd door ProRail. De bouw en besluitvorming van de Betuweroute hadden veel vertraging en alles viel veel duurder uit dan van tevoren bedacht. In 2016 begonnen ze met de uitbreiding van het Duitse spoorwegnet dat aansluit op de Betuweroute. Eigenlijk was gepland dat die aansluiting al in 2003 klaar zou zijn.
De ‘Betuwelijn’ zoals de mensen hem vaak noemen, heeft het landschap in de Liemers enorm veranderd. Er is veel tegen geprotesteerd, maar uiteindelijk is de spoorlijn er toch gekomen.
De doortrekking van de A15 is een vergelijkbaar verhaal. In 2024 is na zeven jaar het besloten dat de doortrekking er gaat komen. Voor de wegverbinding is dit mooi, maar ook de A15 zal het landschap flink veranderen. Voor de natuur is het niet altijd positief. Ook de bevolking moet vaak erg wennen aan het idee van een grote weg door of langs hun dorp. Huizen moeten worden afgebroken en mensen moeten verhuizen.
Deze pagina is een bewerkte versie van een eerdere publicatie. Bewerking: VAtotZ & Kunstwerk! Liemers Museum.