Op 6 juni 1944 landden Amerikaanse, Britse en Canadese troepen op de stranden van Normandië. De langverwachte bevrijding van West-Europa was begonnen. Drie maanden later koos het geallieerde opperbevel voor een korte, gerichte aanval op een smal gedeelte van het front. Door een combinatie van verkeerde inschattingen, slechte onderlinge communicatie, foute aannames en pure pech lukte het de geallieerden toen niet om de Rijnbrug bij Arnhem in te nemen. De oorlog liet zich nog een lange winter voortslepen en de Liemers werd frontgebied.

De Liemers speelde aan het begin van de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol in het Duitse aanvalsplan. Zo hadden de Duitsers de bedoeling om met een overvalploeg, gecombineerd met een gepantserde trein, de Nederlandse verdediging van de drie bruggen over de IJssel bij Westervoort bij verrassing te overrompelen. Als de Duitsers erin zouden slagen om die bruggen ongeschonden te veroveren dan was een snelle doorstoot naar de Grebbelinie mogelijk.

Hoe lang wonen er eigenlijk al mensen in de Liemers? Vanaf 8.800 voor Christus wonen hier al mensen en misschien wel langer… De eerste bewoners trokken van plek naar plek, pas later gingen de mensen op een vaste plek wonen. Hoe we dat weten? Lees snel verder!

Sinds 15 februari 1856 beschikte Zevenaar over een monumentaal stationsgebouw. Het werd opgericht door de Nederlandsche Rhijnspoorweg (N.R.S.) in verband met de gelijktijdige opening van de spoorlijn van Amsterdam via Arnhem en Zevenaar naar Emmerik. Rotterdam had ook een aansluiting op deze spoorlijn door de in 1855 aangelegde lijn Rotterdam-Utrecht. Van Emmerik liep de lijn door naar Keulen. Het was door deze spoorverbinding dat de twee belangrijkste havens van Nederland een directe aansluiting kregen op het voor de handel zo belangrijke Duitse industriegebied.

Alhoewel Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraal bleef, heeft de bevolking van de Liemers behoorlijk wat van de gevolgen van dit conflict gemerkt. De grensgebieden werden overspoeld met Duitsers die op zoek waren naar voedsel. Naarmate de oorlog vorderde vluchtten ook steeds meer deserteurs en krijgsgevangenen vanuit Duitsland naar het neutrale Nederland. Ondertussen groef het Duitse leger zich in de bossen tussen Elten en Stokkum in en wachtte op een aanval die nooit kwam.

Op 17 september 1944 startte vanuit Engeland een grootschalige luchtlandingsoperatie, Operatie Market Garden. Het plan bestond uit twee delen, het luchtlandingsgedeelte, 'Market' en het grondoffensief, 'Garden'. De bedoeling was, dat de luchtlandingstroepen de bruggen over de grote Nederlandse rivieren, Maas, Waal en de Rijn, zouden veroveren waarna de grondtroepen snel zouden kunnen doorstoten naar het IJsselmeer.

Weinigen zullen in de Liemers bij de berichten over de Franse Revolutie in 1789 hebben vermoed, dat hiermee een proces op gang zou komen, dat ook deze streek voorgoed zou veranderen. Toch zou de negentiende eeuw er heel anders uit gaan zien dan de achttiende. De kiem werd gelegd in de overgangstijd 1795-1813.

In een provincie met lange grenzen is smokkelen van alle tijden. Uit de Liemers zijn veel smokkelverhalen bekend. Het bekendste is het Azewijns paard, waarbij een Duitser een Nederlands paard met een lasso over een sloot smokkelde. Dit incident wordt in de Nederlandse rechtspraak nog steeds gebruikt als het gaat om grensoverschrijdende delicten. In dit artikel gaan we, gebaseerd op de krantenberichtgeving uit de jaren ’50-’60, in op een gebeurtenis waarbij geen goederen over de grens werden gesmokkeld, maar de grens over de goederen werd verlegd. De Eltener Butternacht: de grootste legale smokkelactie in de geschiedenis van Gelderland.

Nadat gravin Adela van Hamaland en haar echtgenoot Balderik van het toneel zijn verdwenen, komen grote delen van hun graafschap Hamaland, dat zich uitstrekt van Elten tot Deventer, in handen van de graven van Gelre en de graven van Zutphen. Uiteindelijk belandt een deel van de erfenis in handen van de heren van Bergh.

In de zestiende eeuw kregen de joden in Duitsland te maken met sterk anti-joodse uitingen. Ze voelden zich terecht bedreigd. Veel joden verhuisden naar de Nederlanden. Een klein aantal vestigde zich in de Liemers. De hertogen van Kleef boden hen enige bescherming, zij het tegen betaling.

Wat een ontdekking moet het zijn geweest dat je uit bepaalde gesteenten koper of ijzer kon smelten! Dat maakte het overleven in de toen nog wilde natuur een stukje makkelijker, ook bij ons in de Liemers. Lees hier meer over de brons- en ijzertijd in onze streek.

"Wy Willem, here van den Berghe ende van Bilant, ridder, maecken condt allen luyden ende bekennen in desen apenen brieff…", zo begint de stadsbrief, waarmee Willem, heer van den Bergh, op 8 september 1379 aan ’s-Heerenberg stadsrechten geeft. Het is tot dan toe een kleine nederzetting: een paar huizen aan de voet van de burcht van de heren van Bergh in een zeer moerassig gebied. Ter bescherming is de nederzetting omgeven door een aarden wal, bij de ingang afgesloten door homeiden (slagbomen).

Vroeger, toen men niet zo mobiel was als tegenwoordig, sprak men het dialect van de eigen omgeving. Eeuwenlang waren dialecten standaardtaal en werd de taal van de overheid slechts door enkelen gesproken.

Op 12 juni 1672 stond één van de grootste vorsten uit de Europese geschiedenis op de Elterberg met uitzicht op Rijn. Het was niemand minder dan Lodewijk de Veertiende, bijgenaamd de Zonnekoning. Met een enorme legermacht van 130.000 man was de Franse vorst richting het steenrijke Holland getrokken. Zijn grootste triomf vierde Lodewijk de Veertiende in de Liemers, bij Lobith. Daar stak het Franse leger de Rijn over. De gebeurtenis is nog altijd terug te zien in het prachtige paleis van Versailles bij Parijs.

Een van de bekendste Romeinse vondsten is de grafsteen van de Romeinse Soldaat Marcus Mallius in de buurt van Herwen. Daar was een groot legerfort en een tempelcomplex. Herwen was toen ‘the place to be’. Maar in de Romeinse tijd waren er ook dorpjes op andere plekken in de Liemers. Wil je weten waar? Lees snel verder!

Vanaf het eind van de zevende eeuw kwamen christenen uit Engeland en Ierland naar onze streek. Zij wilden de Friezen en Saksen, de volken die hier woonden, bekeren tot het christendom. Waarom was dat? En welke missionarissen speelden een belangrijke rol in de Liemers?

Bijna alle gewesten in het tegenwoordige Nederland zijn ontstaan rond het jaar 900 of zelfs al eerder. Dat geldt niet voor de beide graafschappen/hertogdommen die de geschiedenis van de Liemers bepaalden. Gelre en Kleef waren laatkomers.

Bezoekers die de grote zaal van Kasteel Huis Bergh in 's-Heerenberg betreden, stuiten al snel op een levensgroot portret van een streng kijkende ridder in een zwart harnas. We staan oog in oog met graaf Hendrik van den Bergh (1573 – 1638), de stadhouder van de Spaanse koning in Gelre. In het leven van de edelman speelde de oorlog een hoofdrol. En niet alleen voor hem. Oorlog en ellende stonden voor de inwoners van de Liemers centraal in een periode die in het westen van Nederland als de Gouden Eeuw wordt gezien.

In de Liemers staan vier laatmiddeleeuwse havezaten. Een havezate is een combinatie van een boerderij en een kasteel. Het kasteel gedeelte werd bewoond door een heer of ridder, die recht van havezate had. Dat betekende dat hij zitting had in het bestuur van het gewest en minder belasting hoefde te betalen. Het boerderijdeel voorzag in het levensonderhoud en werd gepacht door een boer.

de rivieren hadden vóór 1300 vrij spel in de liemers. bekend is, dat de romeinen al in het begin van onze jaartelling waterwerken hebben laten aanleggen. het ging hen niet zo zeer om de bescherming van dit gebied maar vooral om hun troepen beter te kunnen verplaatsen. een bekende naam in dit verband is de romeinse veldheer drusus.