De allereerste Van den Bergh
De allereerste Van den Bergh, Constantinus, trouwde tussen 1100 en 1125 met een dochter van een belangrijke familie uit Zutphen en kreeg wat land in onze regio. Hij noemde zichzelf Constantinus de Monte. Monte is Latijn voor berg. Misschien vanwege de heuvel die nu Montferland heet? Hier begint het verhaal van de familie Van den Bergh.
Rond 1250 bouwde zijn achterkleinzoon Hendrick een burcht met een woontoren op een lage heuvel midden in een moerassig gebied. Deze burcht groeide uit tot kasteel Bergh. Het stadje 's-Heerenberg ontstond rondom dit kasteel.
Heren worden graven
De familie Van den Bergh was een van de belangrijkste adellijke families van die tijd. Ze voerden in oorlogen hun eigen legerafdeling aan, onder hun eigen vlag. Hun wapen was een schild met een leeuw erop en elf gouden munten eromheen. In 1486 kreeg de toenmalige heer van den Bergh, Oswald I, de titel graaf van de Duitse keizer. Vanaf dat moment werden de heren graven. Maar ze bleven onafhankelijk. Dit betekent dat ze de baas waren in hun graafschap, zonder dat ze aan iemand anders verantwoording hoefden af te leggen.
Door huwelijken en erfenissen werd het graafschap Bergh steeds groter. Plaatsen zoals ’s-Heerenberg, Didam, Etten, Zeddam, Gendringen, Netterden en de vier Hezen bij Emmerik hoorden bij hun gebied. De heren van Bergh lieten hun inwoners belastingen betalen. Ook hadden de heren en graven van Bergh eeuwenlang hun eigen munten. Dat leverde ze veel geld op.
De bekendste graaf
De bekendste graaf van Bergh was Willem IV (1537-1586). Hij ging naar school aan het hof van koning Karel V in Brussel. Op die school zaten allerlei mensen uit de hoogste adel van Europa. Hij ontmoette Willem van Oranje (onze vader des vaderlands) en trouwde met zijn oudste zus Maria van Nassau (1539-1599). Zeg nou zelf, de zus van Willem van Oranje, dat is toch wel een hele bijzondere bewoner van Huis Bergh. Willem en Maria kregen zestien kinderen.
De Tachtigjarige Oorlog brengt ellende
De Tachtigjarige Oorlog tussen Nederland en Spanje (1568 – 1648) had veel invloed op het leven van Willem en Maria. Ze waren erg bezorgd om de mensen in hun graafschap. Door de oorlog hadden die het zwaar. Hongersnood, ziektes zoals de pest en plunderingen door Spaanse soldaten en rebellen maakten het leven erg moeilijk. In Nederland werd het calvinisme, een streng geloof, steeds populairder. Toch vonden Willem en Maria dat je respect moet hebben voor andere mensen en hun ideeën en geloof, zelfs als die anders zijn dan die van jou.
In het begin vocht Willem mee aan de kant van zijn zwager Willem van Oranje. Hij veroverde veel steden op de Spanjaarden. Hij werd zelfs stadhouder van Gelderland. Maar later kwam uit dat hij stiekem contact had met de Spanjaarden. Hij en Maria werden gevangengenomen als verraders, maar dankzij Willem van Oranje werden ze vrijgelaten. Toch koos Willem aan het einde van zijn leven weer de kant van de Spanjaarden, omdat hij vrede wilde voor zijn graafschap.
Meer weten over Maria en Willem? Bekijk de vlog!
De laatste Van den Bergh
In 1575 begint de Gouden Eeuw. In het westen van ons land wordt veel gehandeld en groeit de economie enorm. Onze regio bleef nog in gevecht met de Spanjaarden, totdat in 1648 eindelijk de Vrede van Münster werd getekend. Toen was het voorbij voor de graven van Bergh. De Republiek der Verenigde Nederlanden wilde geen kleine zelfstandige staatjes meer in hun land hebben.
In 1712 stierf de laatste graaf van Bergh, Oswald III. De familie Van den Bergh eindigde hiermee. Het graafschap Bergh ging over naar een Duits vorstenhuis, dat Hohenzollern-Sigmaringen heette. De nieuwe graven waren bijna nooit te zien op kasteel Bergh.
Uiteindelijk kocht Jan Herman van Heek uit Enschede in 1912 het kasteel en het land eromheen. We hebben het aan hem te danken dat we nog steeds de pracht en historie van dit bijzondere kasteel kunnen ervaren.
Deze pagina is een bewerkte versie van een eerdere publicatie. Bewerking: VAtotZ & Kunstwerk! Liemers Museum.
Literatuur
Dalen, A.G. van, Bergh, Heren, Land en Volk, Nijmegen: Thoben Offset 1979
Schilfgaarde, Mr. A.P. van, Het Huis Bergh, Maastricht: N.V. Leiter-Nypels, 1950
Dalen, A.G. van, Gelderse Historie in de Liemers, eerste deel, ’s Gravenhage - Rotterdam: Uitgeverij Nijgh en van Ditmar, 1971
Dalen, A.G. van, Gilden & Schutterijen in de Graafschap Bergh, Zutphen: De Walburg pers, 1971
Dalen, A.G. van, Graaf Willem IV van den Bergh, Een Gelderse geschiedenis uit de Opstand tegen Spanje, Doetinchem: Staring Instituut - Mr. H.J. Steenbergenstichting, 1998
Winter, Johanna Maria van, Godschalk de Kruisvaarder en de Heren van den Bergh. Enkele hypothesen, in Bijdragen en Mededelingen Gelre, Arnhem: Vereniging Gelre, 2006
www.Berghpedia.nl
