Memorie

woning aan de Droostraat, tegenwoordig Droopad te Duiven Collectie Gelderland

Net voor de kerstdagen (2002) moest ik voor mijn vrouw wat boodschappen doen in het winkelcentrum, en ik trof daar een oude plaatsgenoot en op het plein tussen de winkels kwamen wij even in gesprek, op een gegeven moment vroeg die plaatsgenoot aan mij of ik mij nog kon oriënteren waar wij stonden in de oude situatie dus ruim voor het bouwen van het voormalige minicentum waar wij nu stonden te praten.

Ik moest om mij heen kijken en kon daarna behoorlijk precies een plaatsaanduiding geven. Want het waren gedeeltelijk de gronden waar mijn vader vroeger op geboerd had en ik mijn jeugd had doorgebracht. Ik kon redelijk naukeurig aangeven waar het kippenkok gestaan had (Zeeman) en waar de bomtrechter uit de Tweede Wereldoorlog zat (schoenmaker). En waar het land van Maaje Holland was.Toen Ik wat later thuis kwam en mij dat moment nog eens overdacht realiseerde ik mij dat er toch in het dorp Duiven wel erg veel is veranderd. Ik besloot een aantal van mijn herinneringen op te schrijven in de Duuvese spreektaal. Hier en daar zal een komma of een punt verkeerd staan of ontbreken. Alle verhalen zijn waar en niet aangedikt soms zijn ze niet compleet omdat de betrokkenen niet meer gehoord kunnen worden.

De tied van brliantiene en “Óde Cologne”

Toen ik nog een jong meneke was stongen er nog beum langs de rijkesweg, behalvedat stukse vanaf de DamesHugen tot aan Nellie van Laake.We hadden“7”Cafee’s in Duuve en ‘n poskantoor, ‘n paar echte plietsie’s duk met hund en nog wat vroeger ook nog ‘n bierbrouwerij (de dubbele kelders hebben ze gewoon in de grond loaten zitten). We hadden Nonnen die zurgden veur de bewaarsschool en dee-je les geven op de meisjesschool. Ok hadde we Poaters die dee-je geld inzamelen veur de missie en dee-je veur un paar verenigingen de “Aalmoezenier” leveren . O.a. was Poater “Sloschmacher” de geestelijke verzurger van de Vèkeners, Welpen, Gidsen. Wet gij wel hoe mooi ’t is als zo’n poater s’aóvends wiet weg in hetzommerkamp van de vèkeners het oavendgebed dut zingen in het latijn. ( In nomine domine) of op den zondag een heilige mis duut opdragen op een altaor gemaakt tussen un paar dennebeum midden in ’t “wiet weg” Bos. Wie kan er nog ’t verschil zien tussen Rogge, Weit, Haver en ander zoad. Wie wet er nog van het kinderrecht ”oaren”.Woar hue-ri nog dat de Duuvese mekaar groeten met ”Atjuw” Wie wet wat er bedoeld wurd als er geproat wurd over een: ‘n garf, ’n schoaf, ‘n hooiopper of un strooimiet. Wie wet er nog hoe schranzenbossen gemaakt wore,die de minsen bij winterdag nodig hadden veur aanmaakholt van de kachel. De Keshagen lei nog op zien eigen plek, en d’r waren ,n stuk of 10 grote boeren en heel vuel van die minsen die veur eigen gebruk ,n koềuwke en ,n paar varke’s en of een paar kiepen hadden. ,T buske van de pastoor was van ons”de jonges van de Droo”, d,r zat un echte vijver in niemand van ons wis hoe diep dat ding was en wij waren toch wel ‘n bietje bang om um in dat ding te vallen en ge moes altied utkieken of de pastoor soms onze kant utkwam, bang veurum waren we niet wij konnnen toch harder lopen dan um. Moar asi-jtegenkwam ha-j mischien weer gedonder thus. Geld hawe in die tied niet Ik nie mor ok mien kamereu ok nie.

Aj dan ,t now bekiek, de boer van de Rijnegge is van armoed nor ,t broek verhuus want op zien grond tegenoaver de boerderi-j mosten zonodig huus gebouwd worre binnen de stankcirkel net ofter nurgens anders plekwas veurdie paar huus. De Vullings hemmen met alle mugelijke moeite (geprocudeert tegen de beslissing van de gemeente Duiven) nog ni-j kunnen bouwe. Het postkantoor en de plietsie zu,n uit Duuve weggehaald en cafee,s hewe al lang nie meer. Wat we wel gekregen hemme is ,n bult minse, vulle van ale hande winkels bij ,t tuincentrum ku-j grei kopen wo-j nog nooit van geheurd hed.

Vacantie

Ja op vacantie zun wi-j dus nooit gewes alhoewel Ik bun een keer logeren gewes bi-j Ome en Tante in Varseveld niet daktoor veul plezier hed gehad moar ge-was efkes vanhusaf wel hek zo af en toe met un buurjong (Johan) gespeuld da was ok un Mellendiek. Verder gingen wi-j bi-j zommerdag weluns fietsen In ,t begin moes Ik dan bi-j Vader achterop,Moeder en de res van de blagen bi-j ons hadden al eiges un fiets. Wi-j zun in die tied weluns duur en over de postbank en deur de,n Imbos noar Dieren gefiets en bi-j noa onzen Ria kwiet gewore en dan bi-j Ome Bernhard en Tante Anna die was poortwachter of zoiets bi-j un landgoed doar op visite gewes en ook weluns de“Betuwe” duer bij bekende efkes aangoan as mien Vader doch dat de “kesse” riep waare moar die bekende vanum doar, wisten ok dat hi-j veur de kesse kwam, as ze al riep ware. Toen Ikzo ongeveer in de darde of vierde klas zat kreeg ik ok ‘n fiets Ik mog dur alleen niet op fietsen Ik wet nog niet worum dat was. Ik vergliek ,t moar met toe je later vekering kreeg en ouw ging verloven, dan controleerde ouw schoonvader en moeder nog beter op waj dee-j.Moar in ieder geval Ik had ,n fiets en tot mien stomme verbazing kwam Ik onzen Riekie tegen op mien fiets, die dee-j alles wat .n ander niet dorsch. Mien vader kreeg in die tied goed wark hi-j was “zager” bi-j “Jansen en Lalesse” en hi-j had ,t zo goed dat hi-j un brommer koch, ,t was zoals hi-j dat zei “un sparta met twee versnellingen en veur en achter telescoop.Toen hi-j doar vacantie had moch Ik bi-j hum achterop en hi-j wol noar Den Bosch moar efkes Alverna veurbi-j wieren we aangeholden deur de plietsie want hi-j zol te had gereèien hemme, umdat hi-j nog gin kilometer teller op dat ding had kon hi-j dat natuurlijk ok niet zien.

Kermis 1957

Die zondagmargen za,k nooit meer vergeéten ( Ik was 12 jaor old). Ik wier zondagssmaas al vroeg du-r mien vader uut bed gehaald um te helpen. Want wat was-ter gebeurd? s’Nachts had ’t vresseluk gehageld zo had, dat bi-j ons thus op dak un best aantal pannen kèpot gehageld waren en gelukkig had mien vader nog wat pannen in reserve geholde en doar op zondagmarge un olde boks aan en de leer tegen ’t dak gezet en wi-j samen de kapotte pannen d,rafgehaald en neije d’r opgeleid,veurdawe noar de Kerk gingen. Later op de Dag kregen we natuurluk de ”schaai” van de andere minse te heuren. En un paar wil Ik nuemen. Bij Dolf Verhoeven waren twee peerd veur de hagel ut deur alle wei-jes en pundraod hen gebroken en de jonge,s ut de buurt mosten die gaon zuuke. Ze hemme ze achter op ‘t “malland” (dat is bijna in Doesburg) weer gevonde. En de fruitelers zoals Theet Bouwmanen Bènd Wolters en zo hadde gin appel of peer meer zonder hagelschade aan de beum zitte en moeste moar zien dat ’t joar verder konden. Die Duuvese kermis was vuer vuul minse nao de precèsie al afgelopen.

De laegere schoól.

Onze school had drie klassen dus dur zaten in elk lokaal twee joargangen de eerste en de tweede, bi-j jufrouw Zeegers de darde en de vierde bi-j meester Braakman en de vijfde en zesde de zuvende de achste klas zaten bijmekaar in u-t lokaal van de hoofdmeester Beerling. Nouw heur Ik ouw al zeggen de waren toch moar zes klassen da klop, moar toen in die tied waren dur nog steeds jonges die niet wollen of konden verder leren en ze waren leerplichtig tot hun vieftiende jaor, dus moesten die op de school blieven en meester Beerling, de meester van de hoogste klas en hoofd van de school had tussendeur vanallerlij baantjes vuur die jonges, zoals de kachel stoaken bij winterdag en hij woonden mèdeen nèven de school konden ze bij um thus ok mooi zo af en toe wat dingen um ,t hus heer doen, in de darde en de vierde klas gaf Meester Braakman les en die spuelde ok op ‘t urgel in de kerk, en hij verzurgde ok ’t jongeskoor. En as dur in ,t darp wat bijzonders te doen was dan dee-j hij un liedje componeeren zo het hi-j ok veur’,t 25 joarig bestoan van d’n schutteri-j of veur un ni-je pastoor of zo, dee-j hi-j dan ‘n liedje maaken wat dan duer ,t heele volk gezongen wier en dat kon hij verektes mooi .

In de eerste en de tweede klas wier de les gegeven duer juffrouw Zeegers, volgens dat dur verteld wier was zij ooit in un nonnenklooster gewes en dat was doar niet helemoal goedgegaon, ze was bij de kinderen niet zo arg gelee-jen ze dee-j appatte dingen en vertelde soms van die rare verhaalen, ze woonden op kamers bij Piet Heling direk naost de school en had dur un handje van um kinderen die ondeugend gewes waaren of niet goed opgelet hadden te laoten naoblieven en dan dee-j ze de buütendeur op slot en ging dan noar uer kamer um thee te drinken zoals de dat zij. Totdat er weer is naogebleeven moes worren un stel oaldere kinderen de opgeslaoten kinderen bevrijde, toen was ’t noablieven afgelopen.